«Տրանսլիտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
| (65 intermediate revisions by 5 users not shown) | |||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:icontranslit.jpg|200px|thumb|right|Տրանսլիտը կոտրելով վիրտուալ աշխարհի սահմանները ներխուժում է օֆ-լայն, շնորհակալություն տաղանդավոր ռեկլամշիկներին]] | [[Պատկեր:icontranslit.jpg|200px|thumb|right|Տրանսլիտը կոտրելով վիրտուալ աշխարհի սահմանները ներխուժում է օֆ-լայն, շնորհակալություն տաղանդավոր ռեկլամշիկներին]] | ||
'''Տրանսլիտ''' (ռուս.` транслит, транслитерация)` հայոց ինտերնետների մեծագույն չարիքներից մեկը, գոյությունը պայմանավորված է մի շարք սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ պատճառներով: | '''Տրանսլիտ''' (ռուս.` транслит, транслитерация)` հայոց ինտերնետների մեծագույն չարիքներից մեկը, գոյությունը պայմանավորված է մի շարք սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ պատճառներով: | ||
==Նախապատմություն== | ==Նախապատմություն== | ||
[[ | [[Պատկեր:turkisharmenian.jpg|190px|thumb|right|Տրանսլիտը 1910 թվականի թուրքական <strike>իրականության մեջ</strike> օֆլայնում. 100 տարի առաջ iBooben-ը էնքան մրցունակ էր, որ Իսթանպօլում տպագրվում էին [http://cgi.ebay.com/Armenian-old-Book-1910-MEZAMIR-/250475143143?cmd=ViewItem&pt=Antiquarian_Collectible&hash=item3a517b5fe7 հայատառ թուրքական գրքեր]]] | ||
===Պատմական ակնարկ=== | |||
[http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BB%D0%B8%D1%82 Ըստ] [[Վիկիպեձյա | Ռեֆերատների սայթի]] տրանսլիտը ոչ լատինատառ տեքստի փոխանցումն է` լատինատառ գրառումով: Օգտագործվել կարող են նաև ստեղնաշարի վրա առկա այլ նիշեր (@, & և այլն): Կան նույնիսկ տրանսլիտով գրող ամբողջ ժողովուրդներ և պետություններ: Դրանք են, մասնավորապես, Թուրքիայի թուրքերը և Ադրբեջանի թուրքերը: | |||
Թուրքիայի թուրքերը սկզբում գրում էին արաբերենով, ապա պետականորեն անցան լատինատառ տրանսլիտի: Ազերիները, մտնելով ԽՍՀՄ-ի մեջ, անցան ռուսերեն տրանսլիտի, իսկ ԽՍՀՄ-ից դուրս գալուց հետո` լատինատառ տրանսլիտի: Ավելին, XIX դարի վերջին XX դարի սկզբին Թուրքիայում կար մի ամբողջ հայատառ գրականություն: Տեղացի հայերից շատերը մոռացել էին հայոց լեզուն, բայց հիշում էին գրերը: Ու տենց, գրում էին հայերեն տառերով` թուրքերեն: Ըստ որոշ տեղեկությունների, երբ քանդվում էր Օսմանյան կայսրությունը և ստեղծվում էր Քեմալական հանրապետությունը եւ թուրքերը ուզում էին ազատվել արաբերենից, անցնելով տրանսլիտի, քննարկվում էր հայոց գրերը որպես պետական տրանսլիտ ընդունելը: | |||
Այդպիսի բան չեղավ, այլապես 90-ականներին մեր տետրերին գրված կլիներ ոչ թե Okul Defteri այլ Օքյուլ Դեֆթերի: Խնդալու կլիներ, ինչ խոսք: | |||
[[Պատկեր:nerv.jpg|200px|thumb|right|Թեմատիկ ատդուշի մայկա ([http://www.facebook.com/nervayin Նեռվային խմբից])]] | |||
Հայ իրականության մեջ տրանսլիտը ներխուժել է միաժամանակ ինտերնետների հետ` մարդիկ արդեն կարող էին էլեկտրոնային նամակներ գրել/ստանալ արտասահմանում գտնվող ծանոթ/barekamneric, սակայն Մեսրոպատառով գրելն անհնար էր: Սկզբում նենց շատ չէր օգնում նույնիսկ <strike>ԿՎաղարշապատը</strike> <strike>ԿՏուշպա-Վանը</strike>, <strike>ԿԱնին</strike> ԿԴվինը: Արդյունքում, մի քանի տարվա ընթացքում տրանսլիտը ապրեց աննախադեպ զարգացում: Չնայած, որ Հայաստանն արդեն քարի դարից քիչ-քիչ տեղափոխվում է <strike>Եվրամիություն</strike> բրոնզի դար՝ տրանսլիտը դեռ չի պատրաստվում զիջել իր դիրքերը: Դրանում նրան սատարում է [[Աշոծյան|Աշոծյանի]] Mrцуնաk Այ[[&i&ik|boob]]են@ (անգլ. iBooben - new Apple product): | |||
==Տրանսլիտը հայոց ինտերնետներում== | ==Տրանսլիտը հայոց ինտերնետներում== | ||
[[Պատկեր:kamoblog.jpg|200px|thumb|right|Գլամուռի և տրանսլիտի ծառա | [[Պատկեր:kamoblog.jpg|200px|thumb|right|Գլամուռի և տրանսլիտի <strike>ծառա</strike> ԱՐՔԱ [[Կամո]]ն]] | ||
Հայոց ինտերնետային իրականության մեջ հանդիպում են Վիկիպե ձյայի անհայտ այլ կիրառություններ, օրինակ` ոչ ռուսերեն տեքստի граруме кирилицайов, инчпес наев պեռեդաչա ռուսսկովը ծեքստը առմյանսկիմի բուկվըմի: | |||
Հայոց ինտերնետային իրականության մեջ հանդիպում են Վիկիպե | |||
===Ճ=== | ===Ճ=== | ||
| Տող 15. | Տող 21. | ||
==Կիրառություն== | ==Կիրառություն== | ||
Այսօր արդեն կա հնարավորություն ինտերնետներում առանց հոգեկան ստրես ապրելու օգտագործել անկրկնելի հայոց գրերը, սակայն տրանսլիտի ավանդույթները աննկարագրելի խորը արմատներ ունեն, [[ասենք]], [[ադնակլասնիկ | Ադնակլասնիկում]]: [[ֆեյսբուք | Ֆեյսբուքում]] իրավիճակն այդքան ապազգային չէ [[բնավ]] (սրան մեծապես նպաստում է Սֆաթդավթարի հայերեն տարբերակի գոյությունը), թեև տրանսլիտի կիրառության օրինակներ այստեղ էլ կարելի է հանդիպել աջ ու ձախ: Տրանսլիտի անբացատրելի չարաշահում նկատվում է նաև Հայոց ինտերնետների ամենագլամուռ կայքում` Կամոն | Այսօր արդեն կա հնարավորություն ինտերնետներում առանց հոգեկան ստրես ապրելու օգտագործել անկրկնելի հայոց գրերը, սակայն տրանսլիտի ավանդույթները աննկարագրելի խորը արմատներ ունեն, [[ասենք]], [[ադնակլասնիկ | Ադնակլասնիկում]]: [[ֆեյսբուք | Ֆեյսբուքում]] իրավիճակն այդքան ապազգային չէ [[բնավ]] (սրան մեծապես նպաստում է Սֆաթդավթարի հայերեն տարբերակի գոյությունը), թեև տրանսլիտի կիրառության օրինակներ այստեղ էլ կարելի է հանդիպել աջ ու ձախ: Տրանսլիտի անբացատրելի չարաշահում նկատվում է նաև [http://kamoblog.am Հայոց ինտերնետների ամենագլամուռ կայքում]` Կամոն [http://www.kamoblog.am/37377 պարանոց հենած] անտեսում է հայոց տառերի գոյությունը: Կենդանի Մատեանում տրանսլիտը հանդիպում է առավելապես մեկնաբանություններում: | ||
===Ադնակլասնիկ=== | ===Ադնակլասնիկ=== | ||
[[Ադնակլասնիկ]]ում տրանսլիտն օգտագործվում է ստատուսներում, չատում և նկարների մեկնաբանություններում (հարկ է նշել, որ անդնակլասնիկյան ստատուսներից կարելի է իմաստուն խոսքերի մի ամբողջ ժողովածու տպել, ուղակի սենց կարդում ես ու զգում ես, թե ոնց ա քո մեջ մեծանում իմաստության պաշարը): Ահավասիկ մի քանի ցայտուն օրինակներ. | |||
<pre> | |||
Haverjakan Parq ARARCHIN !!! ...ev ansahman Eraxtagitutyun. | |||
</pre> | |||
<pre> | |||
SER@ MI SRTIC MYUS SIRT@ TANOX AMENAKARCH UXIN E!!!!!! | |||
</pre> | |||
<pre> | |||
...voncvor kadr lini voreve dasakan filmic, inch kayf foto e | |||
</pre> | |||
<pre> | |||
erjanik e iren zgum ayn mard@,vori koxqin iskakan @nker ka,isk es arden erjanik em | |||
</pre> | |||
===Ֆեյսբուք=== | ===Ֆեյսբուք=== | ||
[[Պատկեր:Zolyan 2010-7-20.png|200px|thumb|right|Զոլյանը գրում է մեսրոպատառ տրանսլիտ քանզի դա է վեհությունը]] | |||
[[Պատկեր:humor.jpg|200px|thumb|right|Սուր հումորի կիրառում [[Ֆեյսբուք]]ում` տրանսլիտի մոտիվներով]] | |||
Ունիկալ, կրկնակի տրանսլիտ` անգլերենից ռուսերեն, ապա ռուսաանգլերենից հայերեն. | Ունիկալ, կրկնակի տրանսլիտ` անգլերենից ռուսերեն, ապա ռուսաանգլերենից հայերեն. | ||
<pre> | <pre> | ||
| Տող 27. | Տող 48. | ||
Ստանդարտ լատինատառ տրանսլիտ. | Ստանդարտ լատինատառ տրանսլիտ. | ||
<pre> | <pre> | ||
u hankar& gisherva mej inch-vor ban xshxshac, tatiknern avlelov, Prospektov ijan ca& . . . | u hankar& gisherva mej inch-vor ban xshxshac, tatiknern avlelov, Prospektov | ||
ijan ca& . . . | |||
</pre> | </pre> | ||
Ներվային տրանսլիտ | Ներվային տրանսլիտ | ||
<pre> | <pre> | ||
yes nervaynanumem vor artasahmanum uzumes mi bajak normal kofe xmel petka amen angam TURKISH kaffe ases vor kez haskanan. orinak inchi? | yes nervaynanumem vor artasahmanum uzumes mi bajak normal kofe xmel | ||
goyutyun uni naev hunakan kam nuynisk arabakan kofe, bayz minchev turkeri anune ches talis kez chen haskanum. es paste nerveris vra shat azduma. | petka amen angam TURKISH kaffe ases vor kez haskanan. orinak inchi? | ||
goyutyun uni naev hunakan kam nuynisk arabakan kofe, bayz minchev | |||
turkeri anune ches talis kez chen haskanum. es paste nerveris vra | |||
shat azduma. | |||
</pre> | </pre> | ||
''Իսկ ոմանք նյարդայնանում են տրանսլիտի օգտագործումից:'' | ''Իսկ ոմանք նյարդայնանում են տրանսլիտի օգտագործումից:'' | ||
Բլատնոյ տրանսլիտ. | |||
<pre> | |||
Վլաձիմիրսկիյ ցենտռալ, | |||
վեծեռ սևեռնի~յ, | |||
էտապըմ իզ Տվերի... | |||
</pre> | |||
[[Ֆեյսբուք | Սֆաթդավթարում]] տրանսլիտի օգտագործմամբ աչքի է ընկնում, մասնավորապես [[Վանեցի Ռուբին]]ը: | |||
===Կենդանի Մատյան=== | ===Կենդանի Մատյան=== | ||
[[Պատկեր:Trans.png|200px|thumb|right|Սուր հումորի կիրառում [[Մեկ ազգ]]ի մոտիվներով:]] | |||
<pre> | |||
- ахр хеч канкурентаспасобни чес, э! | |||
- вай де кнерес, мернем капут арунит | |||
</pre> | |||
Ինչպես նաև [http://norayr.livejournal.com Նորայրը] [[ծիտատ | ծիտում]] <strike>Խնձորեսկի գյուղապետ</strike> <strike>քուչեքում խնձոր ծախող</strike> Էփփլի շեֆ Ստեփան Ջոբսին (եսՀեռախոսի չորրորդ հայտնությունն ուղեկցող անտենային խնդիրը լուծելու մասին). | |||
<pre> | |||
դոնթ հոլդ իթ թաթ ուեյ | |||
</pre> | |||
===Հոգևոր տրանսլիտ=== | |||
[[Պատկեր:Buyingaface.png|200px|thumb|right|Հոգևոր տրանլիտը]] | |||
[[Պատկեր:Mousekicker.png|200px|thumb|right|Մուկ տշող պրոլետարը]] | |||
[[Պատկեր:Scaled full 179abee110e7fe019aea.png|200px|thumb|right|յունիկոդ բաշ ալիասներ հոգեւոր տրանսլիտի համար։ [https://spyurk.am/posts/82470 սփյուռքից] ]] | |||
Դա տրանսլիտի ամենա [[Վեհ]] և ին[ծ]ելեկտուալ ձևերից է։ | |||
Արտահայտվում է [[ասենք]] հայերեն բառակապակցությունները այլ լեզուներով արտահայտելու միջոցով։ | |||
Դա կարող է լինել այսպես | |||
<pre>և այս պահին նա երեսեց իրականությունը</pre> | |||
կամ պարզ ասած, ֆեյս ը ռիալիթի արեց էլի։ և սա նույնպես հոգևոր տրանսլիտ է։ | |||
Հոգևոր տրանսլիտի ձևավորման մեջ նաև մեծ դեր է ունեցել [ծ] տառը և նմանատիպ կիրառությունները։ | |||
[[Ասենք]], ին[ծ]ելեկտուալ, ձետկա, դավայծի, ծելեպածիա, րոման[ծ]իկա, էրոծիկա, ֆանտասծիկա։ | |||
<pre>Ալես կլար ձետկա</pre> | |||
Հոգևոր տրանսլիտը կարող է գրվել ոչ միայն մեսրոպատառ (այսպես կոչված` ''Մեսրոպատառ ինգլիշ/դոյչ/ռուսսկիյ/զուահիլի և այլն'')։ Այդ դեպքում ֆանտասծիկան դառնում է fantas&ika։ | |||
Հոգևոր տրանսլիտը գրականությունում տեղ է գտել [[Մուշեղ Անթառանյան]]ի և Տիգրան Սարգսյանի [http://www.scribd.com/doc/10019108/hogeffo Հո Գեֆֆո] արձակի մեջ։ | |||
Այս ինծելեկտուալ տրանսլիտով գրելիս, ցանկալի է գրել այնպես ինչպես լսվում է։ | |||
[[Ասենք]] | |||
<pre>Ասոբը</pre> (ռուս․ особо) | |||
որովհետև [[ասենք]] ֆիլմ դիտելիս դու պարտադիր չէ որ իմանաս ինչպես է այդ բառը գրվում բնօրինակում։ | |||
կամ | |||
<pre>զըլո</pre> | |||
<pre>էտը սուձբա</pre> | |||
Հոգևոր տրանսլիտը լինում է նաև սաստիկ <strike>ջհուդերեն</strike> հրեաերեն։ | |||
- Սաղըչկա պիղիդայ Ավղաամու շտո յա նի վիղնու եմու ձէնգի | |||
[[Ասենք]] նաև որ ձեն բուձիզմը հանդիսանում է միաժամանակ հոգևոր տրանսլիտ և ոչ հոգևոր ու ոչ տրանսլիտ, այդ իսկ պատճառով երևի իրա հետ ֆսյո-տակի շտոտընետոյա։ | |||
Ըհը։ | |||
===Ուրիշ=== | ===Ուրիշ=== | ||
<pre> | [[Կամո | Գլամուռի ծառան]] պատմում է Ռիփփու հետ Տկլոր Ամառ անց կացնելու մասին: Մտահոգիչ է y (ը) տառը բառերին գծիկով կցելը: <strike>ինչ ասես կմտածեն, բայց նորմալ հայերենով գրելը մտքերով չի անցնի!</strike> | ||
Nude Summer with Rippi yerekon nerkayacnum er PRIME amsagir-y, vor-y nshum er ir 1-amyak-y yev arajarkum er gnahatel nor hamar-y!!! yerekon texi unecav URENI | <pre> Nude Summer with Rippi yerekon nerkayacnum er PRIME amsagir-y, | ||
restoranain hamalirum, kazmakerpchakan ashxatanqnern imn ein. Nerkayacnum em amarva amenaoriginal (knereq hamestutyan hamar) Open Air Event-i | vor-y nshum er ir 1-amyak-y yev arajarkum er gnahatel nor hamar-y!!! | ||
tesagrutyun-y, vor-y shateri mot hacheli husher kartnacni!!!!!!!!!! | yerekon texi unecav URENI restoranain hamalirum, kazmakerpchakan ashxatanqnern | ||
</pre> | imn ein. Nerkayacnum em amarva amenaoriginal (knereq hamestutyan hamar) | ||
Open Air Event-i tesagrutyun-y, vor-y shateri mot hacheli husher kartnacni!!!!!!!!!!</pre> | |||
==Այլընտրանքային կարծիք== | ==Այլընտրանքային կարծիք== | ||
Շատերը վստահ են, որ տրանսլիտը չարիք է, ոմանց պիպիչին չէ բնավ այդ խնդիրը, ուրիշները կարծում են, որ առայժմ դա ՀՀ առավել արդիական խնդիրը չէ բնավ. | Շատերը վստահ են, որ տրանսլիտը չարիք է, ոմանց պիպիչին չէ բնավ այդ խնդիրը, ուրիշները կարծում են, որ առայժմ դա ՀՀ առավել արդիական խնդիրը չէ բնավ. | ||
<pre> | |||
ինչ ուզում եք ասեք, ես չեմ հասկանում, ինչի ա տռանսլիտը տենց մեծ խնդիր... | <pre> ինչ ուզում եք ասեք, ես չեմ հասկանում, ինչի ա տռանսլիտը տենց մեծ խնդիր... | ||
ռուսատառ թե լատինատառ, բայց մեկ ա հայերեն ա, քանի դեռ սաղ հանրապետությունը ռուսերեն ա խոսում ու գրում, տռանսլիտը ինձ թվում ա էնքան էլ ակտուալ չի | ռուսատառ թե լատինատառ, բայց մեկ ա հայերեն ա, քանի դեռ սաղ հանրապետությունը | ||
</pre> | ռուսերեն ա խոսում ու գրում, տռանսլիտը ինձ թվում ա էնքան էլ ակտուալ չի</pre> | ||
==Տրանսլիտի էությունը== | |||
Մասկեն [http://karslyan.wordpress.com/2010/07/12/translit/ տրաքցնում է Կարեն Ղարսլյանը] | |||
Տրանսլիտով հայերեն գրելը 39 համարի ոտքին 26 համարի կոշիկ հագցնելն է | |||
Տրանսլիտով հայերեն գրելը ատամնամածուկ խնայելու նպատակով սեփական ատամների քանակը մինչև 26-ը նվազեցնելն է | |||
Տրանսլիտով հայերեն գրելը երևանյան մարշրուտկում մի ավտոբուսի չափ ամբոխ տեղավորելն ու էդ գերբեռնված մարշրուտկում իրար թևատակ հոտոտելով երթևեկելն է | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը Մայքլ Ջեքսոնի մաշկն է 1985-ից հետո | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը կատարելապես կոնաձև պստլիկ Սիսի օրինակով աժդահա Մասիսի աջակողմյան «ուռուցքի» ռանդումն է | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը աղքատի տված ողորմությունն է միլիարդատիրոջը | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը օտարազգի վարձկանների հաշվին ղարաբաղյան պատերազմում հաղթանակ ակնկալող Ադրբեջանի իմաստությունն է | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը Մաշտոցի վրա լիաթոք թսիթսագհոգհ Աթա Թուրքն է | |||
Տրանսլիտով գրված հայերենը օտարալեզու դպրոցների տրոյական ձին է | |||
Ըստ տրանսլիտին հնազանդ հայերենի | |||
Տերն ու տեռը չեն ջոկվում անտեր տրանսլիտով գրված հայերենում | |||
Ցանը չի ջոկվում թսանից տռանսլիտով գրված հայերենում | |||
Չարը չի ջոկվում ճարից անճար տրանսլիտով գրված հայերենում | |||
Ծոցը չի ջոկվում թսոցից ու «Գրողի ծոցը» դառնում ա «Գրոգհի թսոց»))))) | |||
sex es uzum te dzmeruk? | |||
Դու նախընտրում ես սեքս բայց քեզ սեխ են հյուրասիրում տրանսլիտով գրված հայերենում | |||
Տրանսլիտով հայերենը բերանդ խեռով բացելն ա երբ պարզապես ուզում էիր դա անել խերով | |||
==Հղումներ== | ==Հղումներ== | ||
| Տող 56. | Տող 163. | ||
* Հայոց ինտերնետների [http://www.kamoblog.am/ ամենատրանսլիտ ու ամենագլամուռ] կայքը: | * Հայոց ինտերնետների [http://www.kamoblog.am/ ամենատրանսլիտ ու ամենագլամուռ] կայքը: | ||
* Մի հատ էլ [http://www.paparazzi.am/newblog2/ գլամուռատրանսլիտ] կայք: Գլամուռաֆոբներին մուտքը խորհուրդ չի տրվում: | * Մի հատ էլ [http://www.paparazzi.am/newblog2/ գլամուռատրանսլիտ] կայք: Գլամուռաֆոբներին մուտքը խորհուրդ չի տրվում: | ||
==Նկարներ== | |||
<gallery> | |||
Պատկեր:Hj8.jpg|Էյջ Ջեյ Ութ, ասել է թե հյութ։ | |||
Պատկեր:Pozer.jpg|Պոզեր <s> և սմբակներ</s>։ | |||
Պատկեր:Նաբերեժնի.jpg|Տրանսլիտը՝ Զանգուի գետափում: | |||
Պատկեր:Pozavor.jpg|Հոգևոր պոզավոր տրանսլիտ: | |||
Պատկեր:Usersystems.png | |||
Պատկեր:Kanec.jpg|Կանեց: | |||
Պատկեր:384816 10150996344175106 750405105 21876431 334984961 n.jpg|Օպերա պարկինգ: | |||
Պատկեր:armwinrar.jpg|Քաշում ես [[ինտերնետներ]]ից winrar, մեկ էլ հոպ` սաղ գրած ա տրանսլիտահայերենով (օրինակ` Fayl, Hramanner, Ognutyun և այլն): | |||
Պատկեր:Չանախ թթվասեր.sm.png|ժամկետը տպված է որպես OT ու DO որ լավ հասկացվի | |||
Պատկեր:Nax.png|Գյուղ նախ սմս։ | |||
Պատկեր:Vaneni1.png|Հայաստանում միայն պորն է։ | |||
Պատկեր:Կանանց ջինսեր.jpg|Կանանց ջինսերի տեսականի Էրեբունի մոլի LC Waikiki խանութում: | |||
Պատկեր:Տղամարդու ջինսեր.jpg|Տղամարդկանց ջինսերի տեսականի Էրեբունի մոլի LC Waikiki խանութում: | |||
</gallery> | |||
Ընթացիկ տարբերակը 18:21, 15 Սեպտեմբերի 2023-ի դրությամբ
Տրանսլիտ (ռուս.` транслит, транслитерация)` հայոց ինտերնետների մեծագույն չարիքներից մեկը, գոյությունը պայմանավորված է մի շարք սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ պատճառներով:
Նախապատմություն
Պատմական ակնարկ
Ըստ Ռեֆերատների սայթի տրանսլիտը ոչ լատինատառ տեքստի փոխանցումն է` լատինատառ գրառումով: Օգտագործվել կարող են նաև ստեղնաշարի վրա առկա այլ նիշեր (@, & և այլն): Կան նույնիսկ տրանսլիտով գրող ամբողջ ժողովուրդներ և պետություններ: Դրանք են, մասնավորապես, Թուրքիայի թուրքերը և Ադրբեջանի թուրքերը: Թուրքիայի թուրքերը սկզբում գրում էին արաբերենով, ապա պետականորեն անցան լատինատառ տրանսլիտի: Ազերիները, մտնելով ԽՍՀՄ-ի մեջ, անցան ռուսերեն տրանսլիտի, իսկ ԽՍՀՄ-ից դուրս գալուց հետո` լատինատառ տրանսլիտի: Ավելին, XIX դարի վերջին XX դարի սկզբին Թուրքիայում կար մի ամբողջ հայատառ գրականություն: Տեղացի հայերից շատերը մոռացել էին հայոց լեզուն, բայց հիշում էին գրերը: Ու տենց, գրում էին հայերեն տառերով` թուրքերեն: Ըստ որոշ տեղեկությունների, երբ քանդվում էր Օսմանյան կայսրությունը և ստեղծվում էր Քեմալական հանրապետությունը եւ թուրքերը ուզում էին ազատվել արաբերենից, անցնելով տրանսլիտի, քննարկվում էր հայոց գրերը որպես պետական տրանսլիտ ընդունելը: Այդպիսի բան չեղավ, այլապես 90-ականներին մեր տետրերին գրված կլիներ ոչ թե Okul Defteri այլ Օքյուլ Դեֆթերի: Խնդալու կլիներ, ինչ խոսք:
Հայ իրականության մեջ տրանսլիտը ներխուժել է միաժամանակ ինտերնետների հետ` մարդիկ արդեն կարող էին էլեկտրոնային նամակներ գրել/ստանալ արտասահմանում գտնվող ծանոթ/barekamneric, սակայն Մեսրոպատառով գրելն անհնար էր: Սկզբում նենց շատ չէր օգնում նույնիսկ ԿՎաղարշապատը ԿՏուշպա-Վանը, ԿԱնին ԿԴվինը: Արդյունքում, մի քանի տարվա ընթացքում տրանսլիտը ապրեց աննախադեպ զարգացում: Չնայած, որ Հայաստանն արդեն քարի դարից քիչ-քիչ տեղափոխվում է Եվրամիություն բրոնզի դար՝ տրանսլիտը դեռ չի պատրաստվում զիջել իր դիրքերը: Դրանում նրան սատարում է Աշոծյանի Mrцуնաk Այboobեն@ (անգլ. iBooben - new Apple product):
Տրանսլիտը հայոց ինտերնետներում
Հայոց ինտերնետային իրականության մեջ հանդիպում են Վիկիպե ձյայի անհայտ այլ կիրառություններ, օրինակ` ոչ ռուսերեն տեքստի граруме кирилицайов, инчпес наев պեռեդաչա ռուսսկովը ծեքստը առմյանսկիմի բուկվըմի:
Ճ
Հայոց ինտերնետային իրականության մեջ տրանսլիտի օգտագործման արդյունքներից է :Ճ ունիկալ ժպիտիկը: Բանն այն է, որ տրանսլիտով գրելիս և այս կամ այն առիթով (կամ առանց առիթի) ուրախություն փոխանցելիս, ցանցառները օգտվում էին լատինատառ ստեղնաշարից և ստանում :) ժպիտիկը: Հայերենի անցնելիս ցանցառները մոռանում էին (կամ ալարում էին) փոխել ստեղնաշարը լատինատառի և ռեֆլեքսորեն սեղմում նույն կոճակները, ստանալով Ճ կամ :Ճ ժպտիկը: Ավելի մանրամասն այս ֆենոմենին ծանոթանալու համար` էստի համեցեք:
Կիրառություն
Այսօր արդեն կա հնարավորություն ինտերնետներում առանց հոգեկան ստրես ապրելու օգտագործել անկրկնելի հայոց գրերը, սակայն տրանսլիտի ավանդույթները աննկարագրելի խորը արմատներ ունեն, ասենք, Ադնակլասնիկում: Ֆեյսբուքում իրավիճակն այդքան ապազգային չէ բնավ (սրան մեծապես նպաստում է Սֆաթդավթարի հայերեն տարբերակի գոյությունը), թեև տրանսլիտի կիրառության օրինակներ այստեղ էլ կարելի է հանդիպել աջ ու ձախ: Տրանսլիտի անբացատրելի չարաշահում նկատվում է նաև Հայոց ինտերնետների ամենագլամուռ կայքում` Կամոն պարանոց հենած անտեսում է հայոց տառերի գոյությունը: Կենդանի Մատեանում տրանսլիտը հանդիպում է առավելապես մեկնաբանություններում:
Ադնակլասնիկ
Ադնակլասնիկում տրանսլիտն օգտագործվում է ստատուսներում, չատում և նկարների մեկնաբանություններում (հարկ է նշել, որ անդնակլասնիկյան ստատուսներից կարելի է իմաստուն խոսքերի մի ամբողջ ժողովածու տպել, ուղակի սենց կարդում ես ու զգում ես, թե ոնց ա քո մեջ մեծանում իմաստության պաշարը): Ահավասիկ մի քանի ցայտուն օրինակներ.
Haverjakan Parq ARARCHIN !!! ...ev ansahman Eraxtagitutyun.
SER@ MI SRTIC MYUS SIRT@ TANOX AMENAKARCH UXIN E!!!!!!
...voncvor kadr lini voreve dasakan filmic, inch kayf foto e
erjanik e iren zgum ayn mard@,vori koxqin iskakan @nker ka,isk es arden erjanik em
Ֆեյսբուք
Ունիկալ, կրկնակի տրանսլիտ` անգլերենից ռուսերեն, ապա ռուսաանգլերենից հայերեն.
- Խեփի բյորզդեյ - սէնկ յու վերի մաչ
Ստանդարտ լատինատառ տրանսլիտ.
u hankar& gisherva mej inch-vor ban xshxshac, tatiknern avlelov, Prospektov ijan ca& . . .
Ներվային տրանսլիտ
yes nervaynanumem vor artasahmanum uzumes mi bajak normal kofe xmel petka amen angam TURKISH kaffe ases vor kez haskanan. orinak inchi? goyutyun uni naev hunakan kam nuynisk arabakan kofe, bayz minchev turkeri anune ches talis kez chen haskanum. es paste nerveris vra shat azduma.
Իսկ ոմանք նյարդայնանում են տրանսլիտի օգտագործումից:
Բլատնոյ տրանսլիտ.
Վլաձիմիրսկիյ ցենտռալ, վեծեռ սևեռնի~յ, էտապըմ իզ Տվերի...
Սֆաթդավթարում տրանսլիտի օգտագործմամբ աչքի է ընկնում, մասնավորապես Վանեցի Ռուբինը:
Կենդանի Մատյան
- ахр хеч канкурентаспасобни чес, э! - вай де кнерес, мернем капут арунит
Ինչպես նաև Նորայրը ծիտում Խնձորեսկի գյուղապետ քուչեքում խնձոր ծախող Էփփլի շեֆ Ստեփան Ջոբսին (եսՀեռախոսի չորրորդ հայտնությունն ուղեկցող անտենային խնդիրը լուծելու մասին).
դոնթ հոլդ իթ թաթ ուեյ
Հոգևոր տրանսլիտ
Դա տրանսլիտի ամենա Վեհ և ին[ծ]ելեկտուալ ձևերից է։ Արտահայտվում է ասենք հայերեն բառակապակցությունները այլ լեզուներով արտահայտելու միջոցով։ Դա կարող է լինել այսպես
և այս պահին նա երեսեց իրականությունը
կամ պարզ ասած, ֆեյս ը ռիալիթի արեց էլի։ և սա նույնպես հոգևոր տրանսլիտ է։ Հոգևոր տրանսլիտի ձևավորման մեջ նաև մեծ դեր է ունեցել [ծ] տառը և նմանատիպ կիրառությունները։ Ասենք, ին[ծ]ելեկտուալ, ձետկա, դավայծի, ծելեպածիա, րոման[ծ]իկա, էրոծիկա, ֆանտասծիկա։
Ալես կլար ձետկա
Հոգևոր տրանսլիտը կարող է գրվել ոչ միայն մեսրոպատառ (այսպես կոչված` Մեսրոպատառ ինգլիշ/դոյչ/ռուսսկիյ/զուահիլի և այլն)։ Այդ դեպքում ֆանտասծիկան դառնում է fantas&ika։ Հոգևոր տրանսլիտը գրականությունում տեղ է գտել Մուշեղ Անթառանյանի և Տիգրան Սարգսյանի Հո Գեֆֆո արձակի մեջ։ Այս ինծելեկտուալ տրանսլիտով գրելիս, ցանկալի է գրել այնպես ինչպես լսվում է։ Ասենք
Ասոբը
(ռուս․ особо)
որովհետև ասենք ֆիլմ դիտելիս դու պարտադիր չէ որ իմանաս ինչպես է այդ բառը գրվում բնօրինակում։ կամ
զըլո
էտը սուձբա
Հոգևոր տրանսլիտը լինում է նաև սաստիկ ջհուդերեն հրեաերեն։
- Սաղըչկա պիղիդայ Ավղաամու շտո յա նի վիղնու եմու ձէնգի
Ասենք նաև որ ձեն բուձիզմը հանդիսանում է միաժամանակ հոգևոր տրանսլիտ և ոչ հոգևոր ու ոչ տրանսլիտ, այդ իսկ պատճառով երևի իրա հետ ֆսյո-տակի շտոտընետոյա։ Ըհը։
Ուրիշ
Գլամուռի ծառան պատմում է Ռիփփու հետ Տկլոր Ամառ անց կացնելու մասին: Մտահոգիչ է y (ը) տառը բառերին գծիկով կցելը: ինչ ասես կմտածեն, բայց նորմալ հայերենով գրելը մտքերով չի անցնի!
Nude Summer with Rippi yerekon nerkayacnum er PRIME amsagir-y, vor-y nshum er ir 1-amyak-y yev arajarkum er gnahatel nor hamar-y!!! yerekon texi unecav URENI restoranain hamalirum, kazmakerpchakan ashxatanqnern imn ein. Nerkayacnum em amarva amenaoriginal (knereq hamestutyan hamar) Open Air Event-i tesagrutyun-y, vor-y shateri mot hacheli husher kartnacni!!!!!!!!!!
Այլընտրանքային կարծիք
Շատերը վստահ են, որ տրանսլիտը չարիք է, ոմանց պիպիչին չէ բնավ այդ խնդիրը, ուրիշները կարծում են, որ առայժմ դա ՀՀ առավել արդիական խնդիրը չէ բնավ.
ինչ ուզում եք ասեք, ես չեմ հասկանում, ինչի ա տռանսլիտը տենց մեծ խնդիր... ռուսատառ թե լատինատառ, բայց մեկ ա հայերեն ա, քանի դեռ սաղ հանրապետությունը ռուսերեն ա խոսում ու գրում, տռանսլիտը ինձ թվում ա էնքան էլ ակտուալ չի
Տրանսլիտի էությունը
Մասկեն տրաքցնում է Կարեն Ղարսլյանը
Տրանսլիտով հայերեն գրելը 39 համարի ոտքին 26 համարի կոշիկ հագցնելն է
Տրանսլիտով հայերեն գրելը ատամնամածուկ խնայելու նպատակով սեփական ատամների քանակը մինչև 26-ը նվազեցնելն է
Տրանսլիտով հայերեն գրելը երևանյան մարշրուտկում մի ավտոբուսի չափ ամբոխ տեղավորելն ու էդ գերբեռնված մարշրուտկում իրար թևատակ հոտոտելով երթևեկելն է
Տրանսլիտով գրված հայերենը Մայքլ Ջեքսոնի մաշկն է 1985-ից հետո
Տրանսլիտով գրված հայերենը կատարելապես կոնաձև պստլիկ Սիսի օրինակով աժդահա Մասիսի աջակողմյան «ուռուցքի» ռանդումն է
Տրանսլիտով գրված հայերենը աղքատի տված ողորմությունն է միլիարդատիրոջը
Տրանսլիտով գրված հայերենը օտարազգի վարձկանների հաշվին ղարաբաղյան պատերազմում հաղթանակ ակնկալող Ադրբեջանի իմաստությունն է
Տրանսլիտով գրված հայերենը Մաշտոցի վրա լիաթոք թսիթսագհոգհ Աթա Թուրքն է
Տրանսլիտով գրված հայերենը օտարալեզու դպրոցների տրոյական ձին է
Ըստ տրանսլիտին հնազանդ հայերենի
Տերն ու տեռը չեն ջոկվում անտեր տրանսլիտով գրված հայերենում
Ցանը չի ջոկվում թսանից տռանսլիտով գրված հայերենում
Չարը չի ջոկվում ճարից անճար տրանսլիտով գրված հայերենում
Ծոցը չի ջոկվում թսոցից ու «Գրողի ծոցը» դառնում ա «Գրոգհի թսոց»)))))
sex es uzum te dzmeruk?
Դու նախընտրում ես սեքս բայց քեզ սեխ են հյուրասիրում տրանսլիտով գրված հայերենում
Տրանսլիտով հայերենը բերանդ խեռով բացելն ա երբ պարզապես ուզում էիր դա անել խերով
Հղումներ
- Ուզում ես գրել Մեսրոպատառ հայ գրերով, բայց ունես խնդիրնե՞ր: Ուրեմն, շուտ արի այստեղ!
- Հայոց ինտերնետների ամենատրանսլիտ ու ամենագլամուռ կայքը:
- Մի հատ էլ գլամուռատրանսլիտ կայք: Գլամուռաֆոբներին մուտքը խորհուրդ չի տրվում:
Նկարներ
Էյջ Ջեյ Ութ, ասել է թե հյութ։
Պոզեր
և սմբակներ։
Տրանսլիտը՝ Զանգուի գետափում:
Հոգևոր պոզավոր տրանսլիտ:
Կանեց:
Օպերա պարկինգ:
Քաշում ես ինտերնետներից winrar, մեկ էլ հոպ` սաղ գրած ա տրանսլիտահայերենով (օրինակ` Fayl, Hramanner, Ognutyun և այլն):
ժամկետը տպված է որպես OT ու DO որ լավ հասկացվի
Գյուղ նախ սմս։
Հայաստանում միայն պորն է։
Կանանց ջինսերի տեսականի Էրեբունի մոլի LC Waikiki խանութում:
Տղամարդկանց ջինսերի տեսականի Էրեբունի մոլի LC Waikiki խանութում:
